In mijn stagetijd in de opleiding tot fysiotherapeut kreeg ik rugklachten. Terugkijkend kwam dat vooral omdat mijn lichaam helemaal niet voorbereid was op de duurbelasting die een 40-urige werkweek als fysiotherapeut van mij vroeg. Om de pijn draaglijk te houden ging ik extra mijn best doen in mijn houding: extra opstrekken en mijn rug rechthouden. Na de stage moest ik weer een poos vooral studeren en veel zitten. Zitten werd een drama, op het laatst eigenlijk overal: onder het eten, trein, bioscoop, schouwburg, het was altijd lijden.
Die man zit!
Bij een van de optredens in de Utrechtse Blues Estafette in het Vredenburg zag ik een optreden van een band met een oude zwarte zanger. Hij zat midden op het podium op een stoel en de overige muzikanten stonden om hem heen. Opeens zag ik het: die man zit! En daarmee bedoelde ik niet dat hij op een stoel zat, want dat was een feit. Nee, ik zag dat hij volledig comfortabel zat en daarbij nog net zo beweeglijk alsof hij niet zat. Ik was helemaal gebiologeerd door dit voor mij uiterst vreemde fenomeen. Dit was hoe zitten zou horen te zijn. Hoe deed hij dat, wat was anders dan hoe ik dat ervaarde. Ik werd helemaal blij. Als hij dat kan moet ik dat toch ook kunnen!
Rechtop vanuit houdingscorrectie
Ik had in mijn opleiding geleerd hoe je rechtop moest zijn, hoe je dat opbouwde, waar je op moest letten, enz. Dat is een heel statisch gebeuren. Deze man zat dynamisch, dat wil zeggen dat hij met het grootste gemak in alle richtingen kon bewegen. Hierdoor bewoog ook het gewicht in de stoel mee in de richting van de beweging. Ik was toen al met mijn Feldenkrais training bezig, dat was ook waarschijnlijk de reden dat ik het verschil kon opmerken. In de Feldenkrais training had ik namelijk gevoeld dat het anders kon en moest. De feldenkraisbewegingen zijn namelijk allemaal ontworpen om te voelen dat je veranderd bent. Dat je je prettiger voelt en lekkerder in je vel zit. Ik nam me voor dat ik er alles aan zou doen om dat gemak ook te bereiken.
Er was wel een groot verschil: ik was dun en hij was dik. Zijn enorme zitvlak had zelfs aan het stoeloppervlak niet genoeg. Ik zat vooral op mijn zitbotten. Wat me opviel was dat zijn buik volledig de ruimte kreeg. Ik had geleerd mijn buik in te trekken en daarmee zoals dat in mijn vakgebied heet de rug te beschermen, de ‘core’-spieren actief te houden. Maar als je dat doet strek je ook een beetje op en zet je je juist af tegen het zitvlak van de stoel. Deze man liet zich juist in de stoel neer, liet zich dragen.
Laat je dragen door de stoel
Het eerste wat ik ontdekte was in de trein dat ik als ik juist los liet en me liet dragen door de treinbank, ik mee deinde met de bewegingen van de trein. Voorheen zat ik bewegingsloos opgestrekt. Juist door me te laten zakken en me door mijn skelet te laten dragen kwam er gemak en lichtheid. En het klopte dus helemaal niet dat het opstrekken nodig was om het redelijk pijnvrij te doorstaan. Ik kwam juist veel fitter aan als ik losliet.
Laat je spieren zoveel mogelijk los
Het tweede wat ik ontdekte was dat als de rug een heel klein plekje ondersteuning krijgt, namelijk tegen het heiligbeen, dat genoeg is om alle rugspieren te ontspannen. Daardoor kwamen mijn armen en schouders ook vrij om te bewegen. Eigenlijk zijn rugleuningen geen handige ondersteuners. Ze steunen meestal veel hoger.
Volume denken
Dat feit dat de zanger dik was, was wel een belangrijk punt in de puzzel. Toen ik meer leerde mijn rugspieren en mijn buikspieren los te laten kon ik de ruimte gaan voelen vanbinnen. Die ruimte is een wezenlijke schakel in gemakkelijk zitten. Pas als je je realiseert en vooral ook kunt ervaren dat je driedimensionaal bent komt er gemak in de beweging en dus ook in het zitten zelf. Op dat moment is zelfs dat kleine beetje steun niet meer nodig. Vrij van de rugleuning zitten maakt het zitten nog dynamischer en met alles wat je doen kan je zwaartepunt mee veranderen in de richting waarin je beweegt.
Balans in het bekken
Als je bekken precies in balans is tussen je schaambot en stuitje zit je op zo’n manier op je zitbotten dat je wervels precies horizontaal zijn in het wervellichaam. Dan draagt je skelet je dus vanzelfsprekend zoals blokken geen spieren nodig hebben om gestapeld te worden. Maar het blijft een beweeglijke balans zodat we altijd mee kunnen bewegen in dat grondvlak.
Geleidelijk aan heb ik al deze punten en nog een paar verwerkt tot een bruikbaar programma om het ook aan anderen over te dragen. Dat is eigenlijk het eerste wat ik aanpak als mensen bij mij komen voor individuele lessen. We zitten zoveel tijd van de dag dat het zinvol is dat eerst te vergemakkelijken voordat je aan allerlei klachten gaat werken die mogelijk zelfs veroorzaakt worden door ons zitpatroon.
Meer lezen? Eerder schreef ik ‘Waarom is houding een gespreksonderwerp?’, ‘Vijf fabels over houding deel 1 en deel 2’ en ‘De allerbeste tip om gemakkelijk te zitten’.
No comments yet.