De Feldenkrais Methode onder de loep

Dat de Feldenkrais Methode een goed resultaat heeft voor de mensen die het doen is voor mij zichtbaar en voor hen vooral voelbaar in de zin van gemakkelijker bewegen en verdwijnende klachten. Maar wat voor gedachten zitten erachter. Dat is wat ik hier wil ontvouwen.

De Feldenkrais Methode uit noodzaak iets te willen veranderen

Founder of the Feldenkrais Methode

Moshe Feldenkrais ontwikkelde zijn methode omdat hij het voor zichzelf nodig had. Hij wilde zichzelf helpen, nadat hij ernstige knieklachten had gekregen op basis van een oude blessure. Zijn redenering was: ’Ik heb er al die jaren prima mee gefunctioneerd en nu opeens niet. Wat is er veranderd en hoe kan ik dat terugdraaien?’

In zijn zoektocht naar antwoorden ontdekte hij iets vreemds. Alles wat hij vinden kon over bewegingseducatie ging al uit van basisvaardigheden als zitten, opstaan, staan en lopen. Die hele opbouw van hoe je tot lopen kwam werd daarin als gegeven aangenomen. ‘Maar’, zo redeneerde Feldenkrais, ’dat heb je dus jezelf geleerd. Hoe weet je dan dat je het meest goede koos uit alle keuzes die je had? Het meest efficiënte, het meest gemakkelijke of het meest harmonieuze?’

Voelend bewegen in een langzaam tempo

Hij heeft zijn eigen methode ontwikkeld door zelf uit te proberen en door heel goed te kijken naar kinderen die al spelend hun beweging ontwikkelen. De wisselwerking tussen voelen en bewegen is daarin heel belangrijk want zo kun je opmerken of de ene beweging lichter en makkelijker is dan de ander.

Ook het tempo is belangrijk. Je ziet kinderen langzaam bewegen als ze iets nieuws uitproberen en allerlei variaties maken. Als ze het kunnen of tevreden zijn over hoe ze het nu doen worden ze vanzelf sneller.

Bewegen, waarnemen, denken en voelen

Moshe Feldenkrais zag in elke handeling de elementen bewegen, waarnemen, denken en voelen als een eenheid. In de Child’Space Training zie je elke dag een of meerdere baby’s. Daar kun je die vier elementen samen op zien ontwikkelen. Heel harmonieus en vanzelfsprekend. Als je een van die vier verandert, vond Feldenkrais, veranderen de andere drie mee. Voor hem was bewegen als ingang de meest makkelijke voor een veranderingsproces: verandering kun je meteen opmerken, zodat je een onmiddellijke feedback hebt. Tegelijk voel je je anders, verandert je denken, neem je anders waar. Dat is wat mensen steeds aan het eind van de les teruggeven.

Menselijke mogelijkheden

We gebruiken maar een heel klein deel van onze hersencapaciteit, aldus Feldenkrais. Als je door middel van feldenkraisbewegingen nieuwe vaardigheden onderzoekt, nieuwe ruimten creëert, komen er ook nieuwe connecties in je hersenen en ga je dus meer van je vermogen gebruiken. Bij mij was dat bijvoorbeeld merkbaar dat ik slecht in vreemde talen spreken was. Ik had wel een basiskennis, maar nooit enig vertrouwen in het toepassen. Al bewegend opende zich dat vermogen, alsof mijn brein zich opnieuw organiseerde. Nieuw en vreemd zijn in de Feldenkrais Methode belangrijke uitgangspunten en soms zijn het echte bewegingspuzzels. Dat lokt je uit tot nieuw gedrag, nieuwe gedachten, een nieuw gevoelspalet.

Tibetaanse parabel

Stel jezelf voor als een koets met passagiers, met paarden ervoor en een koetsier op de bok. De passagiers vertegenwoordigen onze wensen en dromen. De paarden voor de koets zijn de spieren en de koets zelf is het skelet. Bewustzijn is de koetsier. Zolang de koetsier slaapt zal de koets doelloos rondrijden. Alle passagiers willen ergens anders heen en de paarden trekken ook in verschillende richtingen. Maar als de koetsier wakker is en de leidsels stevig vasthoudt zullen alle passagiers naar hun bestemming worden gebracht. Als bewustzijn samen gaat met gewaar zijn, voelen, bewegen en denken zal de koets vooruitsnellen langs de weg. Je kunt uitvinden, creëren, innoveren en weten. Je begrijpt dat je eigen kleine wereld en de wereld om je heen een eenheid zijn en dat je niet langer alleen bent. Dat is waarmee Moshe Feldenkrais zijn theoretische gedeelte in zijn boek ‘Bewust worden door Bewegen’ afsluit.

Meer over feldenkraislessen is te lezen in het blog ‘Wat doe je toch precies in feldenkraislessen?‘